write an essay about discipline in nepali

• Terms & Condition
• Privacy policy

• _Multi Dropdown
• __Dropdown 1
• __Dropdown 2
• __Dropdown 3
• ApplicationLetter

अनुशासनको महत्त्वमा निबन्ध |Anushasan ka mahatva essay in nepali | importance of discipline in nepali

Recommended posts, post a comment.

Thanks for visit our site, please do not comment any spam link in comment box.

एक टिप्पणी भेजें

Contact form.

• Privacy Policy

• _Multi DropDown
• __Nepali Rashifal
• __Today's Nepali Date
• __Nepali Unicode
• Model Questions
• NEB CLASS 12

अनुशासनको महत्त्व निबन्ध नेपालीमा | Anushasan ko mahatvo |

 Essay 1

अनुशासनको महत्त्वमा निबन्ध (१५० शब्दहरू)

अनुशासनले तपाईको काम सजिलै र प्रभावकारी ढङगले सम्पन्न गर्न मद्दत गर्दछ। अनुशासनको साथ काम गर्दा आफ्ना गतिविधि लाई अनुकूलन गर्न सक्नु हुनेछौं। एक विद्यार्थीको रूपमा तपाईंले अध्ययन गर्न आवश्यक छ। बिहानको सब भन्दा पहिलो घडीमा अध्ययन गर्नु राम्रो हुन्छ जब रातको निद्रा पछि दिमाग ताजा हुन्छ।

यदि तपाईं ढिलो उठ्नुभयो भने तपाईं दिनको धेरै उत्पादक समय गुमाउनुहुन्छ। त्यस्तै, यदि तपाईं बेकारका गतिविधिहरूमा संलग्न हुनुहुन्छ भने, तपाईं आफ्नो अपेक्षित लक्ष्यहरूमा पुग्न असमर्थ हुनुहुन्छ। तसर्थ, एक व्यावहारिक समय तालिका तयार गर्न को लागी राम्रो छ।

व्यवस्थित तरिकाले कार्य गर्दा अनुशासन विकास गर्न मद्दत गर्दछ। यदि तपाईं व्यवस्थित तरिकाले काम गर्नुहुन्छ भने, तपाईं आफ्नो काम अधिक सजिलोसँग पूरा गर्न सक्नुहुनेछ।तपाईं पनि तनावबाट जोगिन सक्नुहुन्छ। तपाईं नियमहरू पालना गरेर अनुशासित हुन सक्नुहुन्छ। यो तपाइँको काम सरल बनाउँछ।

अनुशासनको महत्त्वका लेखहरू (२०० शब्दहरू)

अनुशासन भनेको कामहरू राम्रोसँग गर्ने सही तरिका हो।यसको लागि दिमाग र शरीरमा नियन्त्रण चाहिन्छ। एउटामा स्वायत्त-अनुशासनको प्राकृतिक सम्पत्ति हुन्छ, तर कसैले यसलाई भित्र खेती गर्नुपर्दछ। अनुशासन भावनालाई नियन्त्रण गर्ने क्षमता छ भने सही समयमा सही कार्य गर्नका साथै कमजोरीहरू पनि हटाउँछ।

अनुशासन बिना जीवन अपूर्ण र असफल छ। हामीले हाम्रा सानाहरु र उच्चायुक्तहरूको सम्मान गर्ने क्रममा केही नियमहरू पालना गर्नुपर्दछ। यो जीवनको हरेक क्षेत्रमा, घर, कार्यालय, खेल मैदान वा अन्य स्थानमा प्रत्येकका लागि एक अत्यावश्यक उपकरण हो। यदि हामीले अनुशासनको पालना गरेनौं भने हाम्रो दैनिक जीवन असंगठित हुनेछ। यस संसारमा, सबै कुरामा अनुशासन छ र अनुशासन द्वारा व्यवस्थित गरिएको छ।

हावा, पानी र जमिनले हामीलाई जीवन बाँच्ने मार्ग दिन्छ।सम्पूर्ण विश्व, देश, समाज, समुदाय, आदि अनुशासन बिना अव्यवस्थित हुनेछ किनभने सबै चीजलाई अनुशासन को आवश्यकता छ। अनुशासन प्रकृति हो जुन प्रकृतिले बनाएको सबै कुरामा उपस्थित हुन्छ।

अनुशासनको महत्त्व बारे लेख (२५० शब्दहरू)

परिचय:

अनुशासन पालना र आत्म-नियन्त्रित व्यवहार उचित अधिकारको आदेशहरूको पालना गर्नु हो। अनुशासनको जीवन भर ठूलो महत्त्व छ र जीवनको हरेक क्षेत्रमा आवश्यक छ। यो ती सबैलाई आवश्यक छ जसले कुनै पनि कामलाई गम्भीरतापूर्वक गर्नुपर्दछ। यदि हामी वरिष्ठ अधिकारीहरूको आदेशको पालना गर्दैनौं भने  पक्कै पनि हामी समस्याहरूको सामना गर्नेछौं वा असफल हुन सक्दछौं।

दैनिक जीवनमा अनुशासनको आवश्यकता भन्नाले हामी जहिले पनि अनुशासनमा हुनुपर्दछ र हाम्रो जीवनमा सफल हुनका लागि हाम्रा आमा बुबा र शिक्षकहरूको आदेशहरूको पालना गर्नुपर्दछ। हामी बिहान ओछ्यानबाट उठ्नुपर्दछ र एक गिलास पानी पिउनुपर्छ र आफुलाई ताजा राख्नुपर्दछ। आफ्नो दाँत माझ्नुपर्छ, नुहाउनुपर्छ र त्यसपछि हाम्रोले बिहान को खाजा गर्नुहोस्। हामी खानेकुरा बिना कहिल्यै स्कूल जानु हुँदैन। हामीले हाम्रो होमवर्क सही र स्वच्छ समयमा ठीक समयमा गर्नुपर्दछ।

हामीले हाम्रा आमाबाबुलाई कहिल्यै अस्वीकार गर्नु हुँदैन, उनीहरूलाई अपमान गर्नु हुँदैन वा उनीहरूलाई दुखी बनाउनु हुँदैन र सधैं तिनीहरूको आज्ञा मान्नु पर्छ। हामी सही समयमा र उचित वर्दीमा स्कूल जानुपर्दछ। कक्षामा, हामीले स्कूलको मान्यता अनुसार प्रार्थना गर्नुपर्छ। हामीले शिक्षकको आदेश अनुसरण गर्नुपर्छ। हामीले कक्षा मा सबैलाई राम्रो व्यवहार गर्नु पर्छ र सबै कुरा सही तरिकाले सिक्नु पर्छ।

निष्कर्ष:

हामीले शिक्षकहरू, प्राध्यापकहरु, गेट राख्नेहरू वा विद्यार्थीहरूलाई दुर्व्यवहार गर्नु हुँदैन। हामीले घर, स्कूल, कार्यालय वा अन्य स्थानहरूमा सबैसँग राम्रो व्यवहार गर्नुपर्दछ। अनुशासन बिना, कोही पनि आफ्नो जीवनमा कुनै ठूलो कुरा हासिल गर्न सक्दैन। यसैले, हामी सबैले आफ्नो आमाबुवा र शिक्षकहरूको पालना गर्नुपर्दछ र जीवनमा सफल व्यक्ति बन्नुपर्दछ।

अनुशासनको महत्वमा निबन्ध ( ३०० शब्दहरू )

अनुशासन भनेको हाम्रो शरीर, दिमाग र आत्मालाई नियन्त्रणमा राख्नु हो र परिवारका अभिभावक, शिक्षक र ठुलाहरूको आदेशको पालना गरी सबै कार्यहरू ठीकसँग गर्नु हो।अनुशासनमा रहनु भनेको हाम्रो दिमागलाई नियमहरु स्वीकार गर्न प्रशिक्षण दिनु हो। हामी हाम्रो दैनिक जीवनमा प्रकृतिमा अनुशासनको उदाहरणहरू पनि देख्न सक्छौं

प्रकृतिमा अनुशासनका उदाहरणहरू जस्तै सूर्य प्रत्येक दिन ठीक समयमा उदाउँदछ र ठीक समयमा अस्ताउछ , चन्द्रमा ठीक समयमा उदाउँदछ, बिहान र साँझ ढिलाइ हुन्न, नदी सधैं बग्दछ, आमाबाबु सधैं माया गर्नुहुन्छ, शिक्षकहरूले हामीलाई सधैं सिकाउँछन् र अरू धेरै कुराहरू छन । त्यसोभए हामी किन आफ्नो जीवनमा पछाडि रहन सक्छौं, हामीले जीवनमा चाहिने सबै अनुशासनहरूको पालना गर्नुपर्दछ र समस्याहरूको सामना गरी अगाडि बढ्नु पर्छ ।

अनुशासन कसरी सिक्ने?हामीले अभिभावक, शिक्षक र हाम्रा ठुलाहरुको कुरालाई पछ्याउनु पर्छ। हामीले उनीहरूको अनुभवहरूको बारेमा जान्नको लागि सुन्नु पर्छ र उनीहरूको विजय र असफलताहरूबाट केही जान्नु पर्छ। जब हामी कुनै चीजको गहिरो खोजी गर्न थाल्छौं, यसले हामीलाई जीवनको महत्त्वपूर्ण पाठ दिन्छ।

सीजनहरू आउँदछन् र सही ढाँचामा जान्छन्, वर्षा हुन्छ र जान्छ र सबै कुरा ठीक समयमा हुन्छ ताकि हाम्रो जीवन सन्तुलित हुन सकोस्। त्यसकारण हामी पनि यस पृथ्वीमा जीवन चक्र कायम गर्न अनुशासित हुनु आवश्यक छ।

हाम्रो जीवन, आमा बुबा, शिक्षक, परिवार, वातावरण इत्यादि प्रति धेरै जिम्मेवारीहरू छन्। एक मानव को रूपमा, हामी सोच्न को लागी दिमाग धेरै छ, सही वा गलत को बारे मा निर्णय लिन र यसलाई कार्य मा परिणत गर्ने, हाम्रो योजनाहरु लागू गर्न। त्यसकारण, हामी हाम्रो जीवनमा यस अनुशासनको आवश्यकता र महत्त्व जान्नको लागि उच्च जिम्मेवार छौं।

अनुशासनहीन जीवनमा धेरै भ्रम पैदा गर्दछ र एक व्यक्तिलाई गैरजिम्मेवारपूर्ण र अल्छी बनाउँदछ। यसले आत्मविश्वासको स्तर कम गर्दछ र दिमागलाई एउटा साधारण कार्यको बारेमा अनिश्चित बनाउँछ। जे होस्, अनुशासनमा रहँदा जीवन उच्च बिन्दुमा पुग्दछ र हामीलाई सफलता हासिल गर्न मद्दत गर्दछ।

अनुशासनको महत्वमा निबन्ध (३५० शब्दहरू)

अनुशासनले हामीलाई हाम्रा कार्यहरू र गतिविधिहरू प्रभावकारी ढङगले सम्पन्न गर्न मद्दत गर्दछ। हामी हाम्रो जीवनको हरेक चरण र क्रियाकलापमा अनुशासित हुनुपर्दछ।अनुशासित हुनु सफलता प्राप्त गर्न मद्दत गर्दछ।

हामी नियमहरूको पालना गरेर अनुशासनको विकास गर्छौं ।अनुशासनको लागि हामीले हामीले गरिरहेको नियमहरू पालना गर्नु आवश्यक छ। उदाहरणको लागि, सडकका नियमहरू पालना गर्नु महत्त्वपूर्ण छ। यदि हामीले सडक पार गर्नु पर्ने हुन्छ भने हामीले पैदल यात्री क्रसिंगमा यसो गर्नु आवश्यक छ। यदि हामीले नियम पालन गरेनौं भने यो खतरनाक हुनेछ।

त्यस्तै गरी हामीले हामीले नियमको पालना गर्नुपर्दछ र सम्मान गर्नु पर्दछ जुन हामीले संगठनको भाग मान्दछौं। यदि हामी स्कूल वा शैक्षिक संस्थामा अध्ययन गर्छौं भने हामीले उपस्थिति र अध्ययनका सबै नियमहरू पालना गर्नुपर्दछ।

यदि हामी बिदा लिन्छौं भने हामीले बिदा आवेदन पेस गर्नुपर्नेछ। त्यस्तै, यदि हामी स्कूलमा प्रयोगशाला, कम्प्युटर कोठा र खेल मैदान जस्ता सुविधाहरू प्रयोग गर्न चाहन्छौं भने, हामीले तिनीहरूको प्रयोगको लागि तोकेको नियमहरू पालना गर्नुपर्नेछ।

यदि हामी एक सामाजिक, व्यावसायिक, राजनीतिक, आध्यात्मिक वा सांस्कृतिक संगठनको हिस्सा हौं भने, हामी यसको सुचारु र सामंजस्यपूर्ण कार्यको नियमहरूको पालना गर्न आवश्यक छ। हामीले पनि हामीसँग सम्बन्धित देशको नियम-कानूनको पालना गर्नै पर्दछ। यदि कुनै देशका सबै नागरिकहरू गैरकानुनी गतिविधिमा संलग्न छन् भने, त्यसपछि सम्पूर्ण देश मा अराजकता हुनेछ।

नियमहरू पालना गर्दा हामी केवल सुविधा वा सेवाबाट फाइदा लिन सक्दैनौं तर यो पनि सुनिश्चित गर्दछौं कि त्यहाँ प्रयोगकर्ताहरू वा यो प्रयोग गर्ने अरूलाई कुनै गडबडी वा विनाश हुने छैन। तसर्थ, जब सबैजना अनुशासित हुन्छन् तब त्यहाँ अझ ठूलो सदभाव र बिश्वास हुन्छ।

अनुशासनले समयको न्यायिक प्रयोगको लागि अनुमति दिन्छ । हामी सही समयमा सही गतिविधि गरेर बढी अनुशासित पनि हुन सक्छौं। यसप्रकार हामी हामीसँग उपलब्ध समय न्यायपूर्वक प्रयोग गर्छौं। अप्रासंगिक गतिविधिहरूमा समय खेर फाल्नुको सट्टा हामी हाम्रो लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न हाम्रा प्रयास र शक्तिहरू प्रयोग गर्दछौं।

हामीले विद्यार्थीको रूपमा समय सचेत हुन आवश्यक छ ताकि हामी स्कूलमा समयमै पुग्न सकौं। हामीले हाम्रा कार्यहरू र परियोजनाहरू समयमै पूरा गर्नुपर्दछ। त्यस्तै गरी, यदि हामी एक विशेष समयमा नियुक्त गरिएका छौ भने हामी समयमै पुग्न समय निष्ठ हुनुपर्दछ। समय निष्ठामा कटौती गर्नु अनुशासनहीनता को संकेत गर्दछ।

अनुशासनको महत्त्वमा लेख (४०० शब्दहरू)

अनुशासन एक चीज हो जसले सबैलाई राम्रो नियन्त्रणमा राख्छ। यसले व्यक्तिलाई जीवनमा अगाडि बढ्न र सफलता प्राप्त गर्न प्रेरित गर्दछ। हामी प्रत्येक एक जीवन को दिशा मा हाम्रो आवश्यकता र समझ अनुसार विभिन्न रूप मा अनुशासन को अनुभव गरेको छ। सबैको जीवनमा यसको उपलब्धता सही मार्गमा पुग्न धेरै महत्त्वपूर्ण हुन्छ।

अनुशासन: यसको महत्त्व र प्रकार

अनुशासन बिना जीवन निष्क्रिय र बेकार हुन्छ किनभने योजना अनुसार केहि हुँदैन। यदि हामीले कुनै कार्य पूरा गर्ने बारेमा राम्रोसँग र हाम्रो रणनीति कार्यान्वयन गर्न आवश्यक छ भने, पहिले हामी अनुशासनमा हुनु पर्छ। अनुशासनले चीजहरूलाई सजिलो बनाउँदछ र हाम्रो जीवनमा सफलता ल्याउँछ।

त्यहाँ दुई प्रकारका अनुशासन हुन्छन्। एउटा उत्प्रेरित अनुशासन हो जसमा हामी अरूले अनुशासनमा रहन सिक्छौं र अर्को आत्म-अनुशासन हो जुन अनुशासनमा पर्ने हाम्रो आफ्नै दिमागबाट आउँदछ। जे होस्, हामीलाई हाम्रो आत्म-अनुशासन बानी सुधार गर्न केही प्रभावशाली व्यक्तित्व प्रेरणा चाहिन सक्छ।

हामीलाई हाम्रो जीवनको धेरै चरणहरूमा अनुशासन चाहिन्छ, त्यसैले बाल्यकालदेखि नै अनुशासन अभ्यास गर्नु राम्रो हो।आत्म-अनुशासनको अर्थ बिभिन्न व्यक्तिहरूको लागि बिभिन्न चीजहरू हुन् जस्तै विद्यार्थीहरूको लागि, यसको अर्थ आफैंलाई अध्ययनमा ध्यान केन्द्रित गर्न प्रेरित गर्नु र काम ठीक समयमा गर्नु हो।

यद्यपि काम गर्ने व्यक्तिको लागि यसको अर्थ बिहान ओछ्यानबाट उठ्नु, व्यायाम गर्नु, समयमा अफिस जानु र कामहरू ठीकसँग गर्नु हो।

आत्म अनुशासन सबैलाई चाहिन्छ, किनकि आधुनिक समयमा कसैलाई अरुलाई अनुशासनमा रहन प्रेरित गर्ने समय हुँदैन।कुनै पनि व्यक्ति अनुशासन बिना आफ्नो जीवनमा असफल हुन सक्छ र आफ्नो क्यारियर मा शैक्षिक वा अन्य सफलताको मजा लिन सक्दैन।

आत्म अनुशासन प्रत्येक क्षेत्रमा आवश्यक छ, जस्तै डाइटिंग, एकलाई फ्याट र जंक फूड नियन्त्रण गर्न आवश्यक छ र नियमित व्यायाम गर्नुपर्दछ। एकले स्वास्थ्य समस्याहरू विकास गर्न सक्दछ जस्तै खानामा नियन्त्रण बिना मोटोपना, त्यसैले यसलाई कडा अनुशासनको आवश्यकता पर्दछ।

आमाबाबुले आत्म-अनुशासन बानी विकास गर्न आवश्यक छ किन कि तिनीहरूले आफ्ना बच्चाहरूलाई एक राम्रो अनुशासन सिकाउन आवश्यक छ। तिनीहरूले सबैलाइ राम्रोसँग व्यवहार गर्न र ठीक समयमा सबै उत्प्रेरित हुनु आवश्यक छ। केही शरारती बच्चाहरूले आफ्ना आमाबाबुको सल्लाह पालन गर्दैनन्, त्यसैले आमाबाबुले उनीहरूलाई अनुशासन दिनको लागि धैर्यता देखाउनु पर्छ।

प्रकृति अनुसार सबैको अनुशासनको अर्थ सिक्ने समय र क्षमता हुन्छ। तसर्थ, कहिल्यै हार नमान्नुहोस् र सँधै अनुशासनमा रहन कोशिस गर्नुहोस्, किनकि आज लिइएको सानो कदमले भोलिको लागि ठूलो परिवर्तन ल्याउन सक्छ।अनुशासन सधैं तपाईंलाई उत्तम व्यक्ति बनाउँदछ र तपाईंलाई सफलताको नजिक ल्याउँदछ।

अनुशासनको महत्त्व

'अनुशासन' ;शासन' शब्दका अगिल्तिर 'अनु' उपसर्ग लागि बनेको शब्द हो। 'अनुशासन' शब्दले 'सामाजिक, नैतिक, धार्मिक, राजनैतिक आदि नियम-नियमावलीको मर्यादा र सो मर्यादाभित्र रहने कम भन्ने अर्थ बुझाउँछ. यसले 'आदर्श आचरण र त्यसको पालना गर्ने कम ' भन्ने अर्थ पनि व्यक्त गर्दछ। वास्तवमा अनुशासन भनेको मानवजातिको सर्वोत्तम गुण ह। अनुशासित पनि बन्न पुग्दछ. यस्ता व्यक्तिलाई सबैले मन पराउँछन्।

अनुशासन भनेको नियमपालन हो। प्रकृतिले पनि नियमको  पालन गरेको पाइन्छ। पृथ्वीले एक निश्चित गतिमा सूर्यको परिक्रमा गरिरहेको हुन्छ र यसै आधारमा दिन  र रातको प्रक्रिया चालू भाइरहन्छ। विशाल समुद्र पनि आफ्नो निश्चित सीमामा अडेको हुन्छ। गर्मी र जाडो मौसम पनि नियमनुसार नै आउँछन्। त्यसै गरी हावा, बादल, पहाड, आगो, रुख आदि सबै आ-आफ्ना नियामअनुसार चलेका हुन्छन्।प्रकृतिको यस प्रकारको अनुशासनकै आडमा मानवजीवन पनि अडेको छ। यदि प्रकृति अनुशासनमा रहेन भने मानवजीवनको अस्तित्व नै सन्कटमा पर्दछ. प्रकृतिमा पाइने यस्तो अनुशासन मानिसका लागि प्रेरणादायी बनेको छ।

अनुशासन मानिसका लागि अति आवश्यक छ। अनुशासनको पलना गर्ने व्यक्तिले समाजमा उच्च पद र प्रतिष्ठा प्राप्त गर्दछ। यस्तो व्यक्ति सबैका नजरमा आसल ठहरिन्छ. अनुशासनको क्षेत्र ज्यादै फराकिलो पनि छ।घरपरिवारदेखि लिएर समाज, धर्म, संस्कृति, राजनीति, वित्त आदि सबै क्षेत्रमा अनुशासन चाहिन्छ एउटा घरपरिवारम बाबु, आमा, छोरा, छोरी, दाजु, भाई  आदि सबैले एक-अर्कालाई आदर र माया गर्नुपर्छ। समाजमा बसेपछि एक-अर्काको कदर गर्ने, सामाजिक नीतिनियमको पालना गर्ने, दुख परेको बेलामा एकले अर्कालाई सक्दो सहयोग गर्ने अनि कसैप्रति भेदभाव नगर्ने जस्ता आदर्श आचरण अनुशासनकै घेराभित्र पर्दछन्. आफूले मान्ने गरेको धर्मक नीतिनियमको पालना गर्नू हरेक व्यक्तिको मुख्य कर्तब्य हुदैँ हो. त्यसै गरी संस्कृतिक मूल्य र मान्यताका अनुसरण पनि सबैले गर्नुपर्दछ. राजनीतिक क्षेत्रम त् झन् अनुशासन हुनु अपरिहार्य छ. राजनीति गर्नेहरु अनुशासनहीन भए पनि त्यसको असर सिङ्गो राष्ट्रलाई पर्दछ, संपुर्ण जनतालाई पर्दछ. वित्तीय क्षेत्रम अनुशासन भएन भने कुनै राष्ट्र, समाज तथा व्यक्तिको उन्नति नहुने भएकाले यस क्षेत्रमा पनि अनुशासनको महत्त्व टडकारो रुपमा खट्किन्छ. त्यसै गरी सरकारी तथा गैरसरकारी कार्यालय, प्रहरीसेवा र सेनामा त् अनुशासन नभई हुँदैन. तसैले यी क्षेत्रमा अनुशासनको  कडाइक साथ पालना गरिन्छ. यी विभिन्न क्षेत्रमा अनुशासनको पालना नहुने हो भने स्थिति डरलाग्दो गम्भीर हुन् गई मानवजीवन नै अस्तव्यस्त बन्न पुग्दछ.

बिद्यार्थी जीवनमा अनुशासनको ज्यादै महत्त्व रहन्छ | अनुशासनईन बिद्यार्थीको पढाइ राम्रो हुन् सक्दैन भने अनुशासित बिद्यार्थीले पढाइमा अल्लेख्नीय सफलता हासिल गर्न सक्दछ. बिद्यालयका नियमको अक्षरश: पालना गर्ने, शिक्षकको सान गर्ने र तिनले पढाएको-सिकाएको कुरा ध्यम दिएर अध्ययन गर्ने विद्यार्थी पछि गएर असल नागरिक बन्दछ र उसको भविष्य पनि उज्जवल बन्दछ। बिहानले दिनको संकेत गर्छ भनेझैँ विद्यार्थी जीवनले मानिसको भविष्य राम्रो वा नराम्रो के हुने भन्ने कुराको संकेत गर्दछ। त्यसैलेहरेक विद्यार्थी  आफ्नो भविष्य राम्रो होस् भन्नाक लागि अनुशासित भएर पढ्नुपर्छ। अनुशासनहीण विद्यार्थी उद्दण्डत, अराजकता, र विक्र्तिको बाटो तिर लाग्दछ.यस्ता विद्यार्थी भविष्यमा निकै पछुताउनुपर्दछ।

अनुशासनको पालना आफूभित्रैबाट हुनुपर्दछ. सबैले सचेत भई सामाजिक नीति-नियमका घेराभित्र रहेर कम गर्नु उचित हुच्न्हा।  आफू अनुशासनमा रहने मानिसले नै अरुलाई पनि अनुशासनको पाठ पढाउन सक्छ। जुन व्यक्ति  अनुसासित छैन त्यसले अरु कसैले पनि अनुशासित बनाउन सक्तैन। त्यसै गरी कसैले दण्ड, डर र धाम्कीबाट अरुलाई अनुशासन सृजना गरी कायम गरिने अनुशासन क्षणिक हुन्छ,  त्यस्तो अनुशासन सधैँ टिकीरहँदैन। सबैले पहिले आफै अनुशासनमा बस्नु जरुरि छ. यस अर्थमा आत्माअनुशासन नै  अनुशासनको पहिलो शर्त हो।

अनुशासनमा नरहने मानिस लगामविनाको घोडाजस्तै हुन्छ. उसले जीवनमा केही गर्न सक्तैन।उसको जीवन जोखिमपूर्ण पनि हुन्छ। तर अनुशासनको बाटोमा हिँड्ने मानिसले जीवनमा सफलताको शिखर छुन सक्तछ।अनुशासनले व्यक्तिलाई मात्र नभई परिवार, समाज, राष्ट्र र विश्वलाई समेत शिष्ट, सभ्य र सुसंस्कृत बनाउँछ। अनुशासनको पालनाबाट सबैको भलाइ हुने कुरामा दुई मत छैन।

You may like these posts

Post a comment, social plugin, search this blog, nepali time.

Popular Posts

IOE Entrance Model Question Set with Answers (with PDF) |

म जन्मिएको भूमि निबन्ध | Ma Janmiyeko Bhumi Nibandha |

नेपालमा पर्यटनको बारेमा निबन्ध | Tourism in Nepal Essay in Nepali |

• IOE Entrance (44)
• NEB Class 12 (25)
• Nepali Nibandha (24)
• Class 11 (21)
• Model Questions (4)
• Date converter
• IOE Entrance
• NEB Class 12
• Nepali Date
• Nepali Nibandha
• Nepali Rashifal
• Nepali Unicode

Random Posts

Footer Menu Widget

• _Multi DropDown
• __DropDown 1
• __DropDown 2
• __DropDown 3
• Documentation

विद्यार्थी जीवनमा अनुशासनको महत्त्वमा निबन्ध | Essay On Importance of Discipline In Student Life In Nepali

विद्यार्थी जीवनमा अनुशासनको महत्त्व.

नियमित रूपले विद्याध्ययनमा संलग्न रहेको र कुनै शिक्षणसंस्थामा अध्ययनरत व्यक्तिलाई विद्यार्थी भनिन्छ भने सामाजिक वा संस्थागत नियम, मर्यादा वा आदर्श आचरणको हार्दिक अनुसरणलाई अनुशासन भनिन्छ। विद्यार्थी जीवन मानिसको व्यक्तित्व-निर्माण गर्ने खास रचनात्मक समयावधि हो भने अनुशासन त्यस जीवनअवधिको जाज्वल्यमान किरण हो र सुन्दरतम आभूषण हो । मानवजीवनमा अनुशासनको अतीव महत्त्व रहेको छ र अझै विद्यार्थी जीवनमा त अनुशासनको भूरिभूरि महत्त्व-महिमा छ भन्ने कुरो निर्विवाद रहेको छ। अनुशासनमा आवद विद्यार्थीहरूको जीवनयात्रा स्वर्णिम भविष्यतर्फ डोरिएको हुन्छ र त्यस्ता व्यक्तिहरुको ललाटमा सुनौलो भाग्यरेखा कोरिएको हुन्छ । विद्यार्थी जीवनमा अनुशासनको पालना गर्ने हरेक व्यक्ति सफलताका सोपानहरू सहज-स्वाभाविक रूपमा चढ्दै जान्छ भन्ने कुरो सर्वमान्य नै रहेको छ। त्यसैले 'विद्यार्थी' शब्दसंगै 'अनुशासन' शब्दलाई सँगसँगै गंसिर हेर्ने गरिएको छ । अनुशासन- सूत्रमा आबद्ध हुने विद्यार्थीहरूको जीवनयात्राले फराकिलो र सुनीलो गोरेटो समातेको हुन्छ । विद्यार्थीहरू भिन्न-भिन्न पारिवारिक पृष्ठभूमिबाट विद्याध्ययनका निम्ति विद्यालयमा आएका हुन्छन् र त्यस्ता विद्यार्थीहरूले त झनै विद्यालयका नियम, मर्यादा वा आदर्श आचरणको परिधिभित्र रहनु वाञ्छनीय देखिन्छ । कक्षामा धेरै-धेरै विद्यार्थीहरू हुन्छन् र ती विद्यार्थीहरू अध्ययन वा ज्ञानार्जनको पावन उद्देश्य लिएर विद्यालयमा आएका हुन्छन्। ती सबैले आ-आफ्नो इच्छानुसारको आचरण गरे भने त्यहाँ उच्छृङ्खलता छाउँछ र उद्दण्डता आउँछ। त्यसैले विद्यालयले निर्धारण गरेका निश्चित नियम, मर्यादा वा आचारसंहिताको पालन गर्नु विद्यार्थीहरूको परम कर्तव्य हुन आउँछ। अनुशासित विद्यार्थीले आफ्ना माता, पिता, गुरु र विद्यालयको गौरवपताका उचा राख्नाका साथै परिवार, समाज र राष्ट्रकै प्रतिष्ठा र इज्जतलाई चम्काउँछन्। ठूलाको आदर गर्नु, सानालाई माया गर्नु, असहायलाई सहयोग गर्नु र शिष्ट सम्य एवं सुसंस्कृत आचरण गर्नुजस्ता कुराहरूका साथै नियम-कानून पालन गर्ने जस्ता कुरा विद्यार्थी जीवनकै अनुशासनभित्र पर्न आउँछन्। विद्यार्थी जीवनमा नियम र मर्यादाहरूलाई पछ्याएर संयमित आदर्श आचरण गरेमा नै भविष्यमा एक सचेत, सभ्य र शिष्ट नागरिक बन्न सकिन्छ । त्यस्तै सचेत, सभ्य र शिष्ट नागरिकहरूको जीवन नै सुखमय र प्रतिष्ठामय हुने गर्दछ । अनुशासनको पालना गर्नाले हरेक विद्यार्थीको व्यक्तित्वको समुचित विकास हुन्छ।

 एउटा असल अनुशासित विद्यार्थी शिक्षकको आँखाको नानी मात्र होइन हरेकका लागि मायाको खानी बनेको हुन्छ। आजको विद्यार्थी अनुशासनको पालनाबाटै भोलि राष्ट्रको होनहार नागरिक मात्रै होइन विशिष्ट व्यक्तित्वका रूपमा चिनिन पुग्छ। प्राचीन गुरुकुल शिक्षा प्रणालीमा गुरुशिष्यका बीच एक समुधुर सम्बन्ध विकसित थियो। त्यति बेला 'आचार्य देवो भव मनी आचार्य वा गुरुलाई विद्यार्थीले देवताको कोटिमा राख्तथे र गुरुवर्गहरूले पनि आफ्नो अपूर्व विद्वत्ता र त्यागका कारण आफ्नो प्रतिष्ठा कायम राखेका थिए। गुरुदक्षिणाका लागि एकलव्यले दोणाचार्यलाई औला काटेर दिएको प्रसङ्गले गुरुमतिको कट्टरता चरितार्थ हुन्छ। हिन्दूपरम्पराअनुसार मानवजीवनलाई चार आश्रममा विभाजित गर्दै अनुशासित पार्नकै लागि विद्यार्थी अवस्थालाई ब्रह्मचर्याश्रमअन्तर्गत राखेको पाइन्छ। किनकि विद्यार्थीकालमा गरेको कठोर तपस्याको प्रतिफलस्वरूप नै व्यक्तिको उत्तरार्द्धजीवन सुखमय हुनाका साथै ऊ विशिष्ट व्यक्तित्वको रूपमा भविष्यमा चिनिन पुग्छ। विद्यार्थीवर्गमा अनुशासनहीनता मौलाउँदै जानामा बहुविध कारणहरूले नेपथ्यबाट भूमिका खेलेका छन् जुन कुरो राष्ट्रिय रोग नै बन्न पुगेको छ। आज विद्याध्ययनजस्तो पावनतम उद्देश्य लिएर विद्यालय जानुपर्ने विद्यार्थीहरूमा गुरुभक्तिभन्दा नेताभक्ति देखिएको छ। ज्ञानगुनका कुराहरू समेटिएका पुस्तकहरू बोकेर विद्यालय जानुपर्ने, विद्यार्थी भन्दा बोकेर जुलुसमा र डन्डा बोकेर हुलमुलमा हिँडेको छ। शैक्षिक सुधारका लागि गरिनुपर्ने आन्दोलन र हडतालहरू नक्कल गर्न पाउनुपर्ने, हल्ला गर्न पाउनुपर्ने र पदाधिकारीहरूको निष्काशन हुनैपर्ने जस्ता गैरशैक्षिक मागद्वारा निर्देशित छन्। यसरी सर्वत्र अराजक- अनुशासनहीन गतिविधि जुन देखिएको छ त्यसको मूलकारण जिम्मेवार दल र व्यक्तिहरूको गैरजिम्मेवार आचरण र व्यवहार हो भन्न सकिन्छ। विद्यार्थीवर्गलाई भन्याङ्ग बनाएर सत्ताशिखर चढ्न चाहनेहरूले नै विद्यार्थीहरूको अनुशासनमा आघात पुयाएका हुँदा विद्यार्थीवर्गहरू यसतर्फ बढी सचेत रहनु वाञ्छनीय देखिन्छ। आजका विद्यार्थी मोलिको देशका संवाहक हुन् र कर्णधार हुन् तसर्थ विद्यार्थीवर्गमा देखिएको अनुशासनहीनतालाई समाधान गरेर मात्र मुलुकमा अनुशासित एवम् दक्ष जनशक्ति जन्मन सक्छ। विकृत विसङ्गत मस्तिष्क-मानसिकता भएका अनुशासनहीन व्यक्तिहरूको भिड जम्मा भयो भने भोलि राष्ट्रका जिम्मेवार ओहदामा तिनै अनुशासनहीन व्यक्तिहरू पुग्नेछन् फलस्वरूप राष्ट्रले ठूलो दुर्भाग्यको सामना गुर्नपर्ने हुन्छ, मुलुक ठूलो दुर्घटनामा पर्न सक्छ र राष्ट्रले मयकर क्षति बेहोर्नुपर्ने हुन्छ। तसर्थ विद्यार्थीवर्गले आफ्नो विद्याध्ययनको पवित्र उद्देश्यबाट विमुख नभई अनुशासित तरिकाले अध्ययनमा संलग्न हुनुपर्ने हुन्छ। अनुशासन नियम र मर्यादाको पालन हो भने यो पालन स्व-स्तर स्वाभाविक रूपमा आफूभित्रैबाट हुनु सर्वोत्तम मानिन्छ। हुनत "लालयेत् पञ्चव दश वर्षाणि ताडयेत् प्राप्ते तु षोडशे वर्षे पुत्रमित्रमिवाचरेत्"" दश वर्षदेखि सोहवर्षका अवधिसम्म विद्यार्थीलाई अनुशासनको डोरीमा नका दण्डित गर्ने पर्ने कुरा उल्लेख गरेका छन् तैपनि बाहिरबाट थोपरेको अनुशासन क्षणिक हुन्छ; डर र भयद्वारा छाएको शान्ति र अनुशासन दिगो हुन सक्त arसको अस्त्र प्रयोग गरी कायम गरिएको अनुशासनको आयु लामो हुँदैन। त्यस् अनुशासनलाई आदर्श अनुशासन भन्न पनि सकिन्न। भय र त्रास अनि हर धम्कीबाट कायम गरिएको अनुशासन आदर्श अनुशासन होइन; आदर्श अनुशासन व्यक्तिको अन्तस्करणबाट स्वतस्फूर्त रूपमा प्रस्फुटित अनुशासन हो। विद्यार्थीहरूम पनि अनुशासन त हुनै पर्छ तर त्यो अनुशासन डन्डाको भरमा होइन; दण्डव छात्रहरू पथभ्रष्ट हुन सक्छन्; त्यसैले विद्यार्थीहरूमा हृदयको अतल गहिराइबाट अनुशासनको अङ्कुर उमार्न सकियो भने त्यस्तो अनुशासन चिरकालसम्म जीवन रहन्छ। विद्यार्थी जीवनमा अनुशासनको पालना गर्न नसक्नेले आफ्नो व्यक्तित्वम जीवनका हरेक फांटमा हरियाली ल्याउन सक्तैन। ऊ कसैको पनि श्रद्धाको पात्र बन सक्तैन। जीवनमा हरेक पलमा उसले आफ्नो अनुशासन उल्लङ्घनको दुष्परिणामश दुर्घटनासँग साक्षात्कार गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यसैले विद्यार्थी जीवनको कलिलो बिरुवालाई उच्छृङ्खलता र अनुशासनहीनताको खडेरीले नसुकाओस्; यसतर्फ विद्यार्थीवर्ग सचेत र सतर्क रहनु जरुरी एवम् वाञ्छनीय छ। विद्यार्थी जीवनको अनुशासनका लागि घर-परिवार, विद्यालय र समाजले पनि पहरेदारको भूमिका निर्वाह गर्नुपर्छ। विद्यार्थी सानो उमेरका हुन्छन्; कुमालेको कांची माटोजस्तै हुन्छन्। अनुशासननिर्माणको चक्रमा हालेर तिनलाई सुन्दर बनाउने कर सम्बद्ध सबै क्षेत्रको हो। अनुशासनको पाठ पढाउँदा र अनुशासनको भावना जगाउंय अनुशासन सिकाउने स्वयं अनुशासित भइदिएन भने त्यो पनि 'परोपदेशे पाण्डित्यम्। मनेम केवल सिद्धान्त मात्र हुन जान्छ । विद्यार्थीलाई चुरोट नखान सिकाउने स्वयं पनि यस कुलतबाट बच्नुपर्छ। घरमै मद्यपान गर्ने बाबुको देखासिकी गरी त्यसतर्फ प्रवृत्त भयो भने छोराभन्दा बाबुकै दोष बढी हुन सक्छ। त्यसै अनुशासनपालन गर्न सिकाउने स्वयम् अनुशासित बन्नु पनि आवश्यक हुन्छ । विद्यार्थी जीवन जीवनको उबाकाल हो । असल बिहानीले असल दिन सकेत दिन्छ; त्यसैले अनुशासित विद्यार्थीले नै जीवनमा पनि अनुशासित हुन सिक्छन्। अनुशासित व्यक्ति फलेको रुखको हांगोजस्तै नम्र हुन्छ; लटरम्म हुन्छ। विद्यार्थी जीवनमा अनुशासनको ठूलो महत्त्व छ।

Posted by Saksham Giri

You may like these posts, post a comment, social plugin, popular posts.

मेरो देश : मेरो सर्वस्व मा निबन्ध | My country: My everything/pride essay in Nepali

मेरो देशमा निबन्ध | Essay On My Country In Nepali

• Differences 1
• Geography 4
• Differences

Menu Footer Widget

Contact form.